De afspraken om de opwarming van de aarde te beperken, vastgelegd in de klimaatakkoorden van Parijs, hebben de energiemarkt op zijn kop gezet. Om in 2050 een fossiel vrije samenleving te bereiken, is een stevige energietransitie noodzakelijk die ook Den Helder Airport raakt. Dat is niet uitsluitend negatief en kan bij het gezamenlijk optrekken met onze overheid ook kansen bieden. Daar wordt door de luchthaven ook hard aan gewerkt.
Ook de maritieme sector in Noord-Holland is positief over de potentie van de energietransitie en de kansen die het hen gaat bieden. De havenbedrijven van Amsterdam, IJmuiden en Den Helder trekken veelal gezamenlijk op om de markt te laten zien wat zij in huis hebben om de hernieuwbare energiesector te kunnen faciliteren. En met de verdubbeling van de wind op zee ambitie van 11 naar 21 GW rond 2030 zit het ook wel goed. Er zijn wat mij betreft slechts een paar kleine donkere wolkjes aan de hemel.
Eén ervan betreft het gebrek aan structurele beveiligingsmaatregelen van, voornamelijk, de offshore windparken. Hierover is al veel gesproken en inmiddels is Defensie gevraagd het voortouw te nemen om dit proces voor de Nederlandse kritische infrastructuur en aanbieders in goede banen te leiden. Hier heeft Den Helder Airport veel belang bij omdat een substantieel deel van de inrichting bestaat uit beveiligingssystemen (Denk aan Schiphol), die niet bij wet zijn vastgelegd, waardoor een ongelijk speelveld is ontstaan met een aantal concurrerende nationale vliegveldjes.
Het andere donkere wolkje bestaat uit een tekort aan haven- en kaderuimte om de bouw van deze 21 GW aan offshore wind vanuit Nederland te kunnen faciliteren. De enorme Nederlandse wind op zee ambitie samen met de overige taakstellingen (bevoorrading offshore platformen en ontmantelingsactiviteiten om er maar eens een paar te noemen) zijn groter dan het aanbod in vrije vierkante meters in de havens. De voornaamste reden hiervoor kan worden gevonden in de late uitrol van wind op zee in Nederland en daarmee ook de bouw van extra haven- en kadeareaal. Die komt daardoor niet op tijd.
Deze wolkjes hebben de potentie om voor flink wat nattigheid te zorgen.
Als er bijvoorbeeld geen aparte wettelijke status komt voor offshore luchtvaart die de beveiliging voor passagiers en vracht bestemd voor de kritische primaire energie-installaties reguleert, is het lastig om de luchthaven nog erg lang rendabel te houden. En wat eenmaal is afgeschaald komt niet meer terug.
Maar minstens even bedreigend is het tekort aan haven- en kadeareaal in Noord-Holland. Hierdoor komt de realisatie van onze grootste windparken in gevaar. Tenminste; in gevaar om vanuit Nederland te worden gerealiseerd. Want aan de overkant in de UK zijn er zat vierkante meters te vinden. In zowel Southampton als Hull zijn de havens wél enorm uitgebreid en is de vaarafstand tot deze windparken nagenoeg gelijk. De Nederlandse tendersystematiek legt hiertegen niets in de weg en ook “local content” bepalingen ontbreken. En met de bouw van deze parken verdwijnt dan ook het daarmee verband houdende onderhoud, werkgelegenheid, vaar- én vliegbewegingen.
Achter de wolken schijnt de zon. En ook in dit geval zijn er mogelijkheden om deze risico’s te beheersen. Maar dat vraagt allereerst een onderkenning in plaats van onderschatting van deze risico’s. Het gezamenlijk optrekken met de ministeries van Defensie, EZK en IenW met het bedrijfsleven kan ervoor zorgen dat Nederland te land, ter zee en door de lucht aantrekkelijk blijft.
Er is gelukkig aan alle kanten goede wil en intenties in overvloed. Maar ik houd die wolkjes goed in de gaten en heb een paraplu op grijpafstand.
Disclaimer.
Nick Waterdrinker is partner van de Energizing Business Group en eigenaar van Point b BV, een offshore energy consultant en ingehuurd voor de business development van Den Helder Airport.
De columns van dhr. Waterdrinker betreffen zijn persoonlijke visie en mening.
23-06-2023
